تأثیر نیروی محبت در اصلاح مفاسد

قابل توجه معلمین عزیز که نقش الگویی آن ها تا چه اندازه مؤثر و سرنوشت ساز است.

تأثیر نیروی محبت و ارادت در زایل کردن رذائل‏ اخلاقی از دل از قبیل تأثیر مواد شیمیائی بر روی فلزات است ... اما تأثیر نیروی عقل در اصلاح مفاسد اخلاقی‏ مانند کار کسی است که بخواهد ذرات آهن را از خاک با دست جدا کند ، چقدر رنج و زحمت دارد ؟ اگر یک آهن ربای قوی در دست داشته باشد ممکن‏ است با یک گردش همه آنها را جدا کند . نیروی ارادت و محبت مانند آهن‏ ربا صفات رذیله را جمع می‏کند و دور می‏ ریزد .
حالت مجذوبیت اگر بجا بیفتد از بهترین حالات است و اینست که تصفیه گر و نبوغ بخش است . آری آنانکه این راه را رفته ‏اند ، اصلاح اخلاق را از نیروی محبت می‏ خواهند و به قدرت عشق و ارادت تکیه می‏ کنند .

تجربه نشان داده است که آن‏ اندازه که مصاحبت نیکان و ارادت و محبت آنان در روح مؤثر افتاده است‏ خواندن صدها جلد کتاب اخلاقی مؤثر نبوده است .

گاهی بزرگانی را می‏ بینیم که ارادتمندان آنان حتی در راه رفتن و لباس‏ پوشیدن و برخوردها و ژست سخن از آنان تقلید می‏ کنند . این تقلید اختیاری‏ نیست ، خودبه خود و طبیعی است . نیروی محبت و ارادت است که در تمام‏ ارکان هستی محب اثر می‏ گذارد و در همه حال او را هم رنگ محبوب می‏ سازد .
اینست که هر انسانی باید برای اصلاح خویش دنبال اهل حقیقتی بگردد و به او عشق بورزد تا ]به[ راستی‏ بتواند خویش را اصلاح کند .

(جاذبه و دافعه علی علیه السلام، ص70-69)