بدون بال معنویت از بال عدالت کارى ساخته نیست. از نظر قرآن، معنویت پایه تکامل است. این همه عبادات که در اسلام بر روى آن تکیه شده است براى تقویت جنبه معنوى روح انسان است. زندگى پیامبر را ببینید، با آن همه گرفتارى و مشغله اى که دارد باز در همان حال قرآن مى گوید:
انَّ رَبَّک یعْلَمُ أنَّک تَقومُ أدْنى مِنْ ثُلُثَىِ اللَّیلِ وَ نِصْفَهُ وَ ثُلُثَهُ وَ طائِفَةٌ مِنَ الَّذینَ مَعَک وَ اللَّهُ یقَدِّرُ اللَّیلَ وَ النَّهارَ عَلِمَ أنْ لَنْتُحْصوهُ فَتابَ عَلَیکمْ (مزّمّل/ 20.)
خدا آگاه است که تو در حدود دو ثلث شب را به عبادت قیام مى کنى، گاهى حدود نصف آن و لااقل ثلثى از شب، و گروهى از کسانى که با تو هستند [نیز چنین مى کنند] ...
و یا خدا به
پیامبرش تأکید مى کند که: قسمتى از شب را براى عبادت برخیز، تهجّد کن، نماز
شب بخوان تا به مقام محمود برسى (اسراء/ 79.)
و یا در مورد على علیه السلام اگر عدالت اجتماعى او را مى بینیم و کارکردن ها و بیل زدن ها و عرق ریختنهایش را مشاهده مىکنیم، باید آن در دل شب غش کردنهایش را هم ببینیم، آن از خوف خدا بیهوش شدنهایش را هم نظاره کنیم.
اینها واقعیات تاریخ اسلام هستند و آنها هم صریح آیات قرآن. این مسائل را نمى توان توجیه و تأویل کرد. هرگونه تفسیر و تعبیر مادى این مسائل خیانت به قرآن است. انقلاب ما در آینده در کنار عدالت اجتماعى به مقیاس اسلامى، نیاز به معنویتى گسترده و شامل دارد، معنویتى از آن نمونه که در پیامبر و ائمه دیدهایم.
آینده انقلاب اسلامی، ص 180
